Wereldwijd is 12 mei de Dag van de verpleging. In Torit wordt het tegelijk gevoerd met de Dag van de verloskundigen (5 mei). Hier zijn we met alles wat later omdat een familielid van iemand in het feestcomitee was overleden. Dat is het verhaal en het zal ook wel waar zijn, maar feestdagen worden hier wel vaker later gevierd, omdat het eerder niet uitkwam, of omdat men vergeten was om te laten roepen dat het een feestdag was.
Bij ons dus op 27 mei: Dag van de verpleging en verloskundigen. Het zou om 8.30 beginnen. Wij hebben een vergadering van 8 tot 9. Ik loop al niet meer vol verwachting naar buiten, want ik weet dat het nog niet begonnen is, waarschijnlijk moet alles nog gebeuren. En zo is het ook. Om 9 uur moet het spandoek nog in elkaar getimmerd, de stoelen klaar gezet en het zitgedeelte met baldakijn voor de eregasten in elkaar gesleuteld. Als vanouds, tijd is hier een ander begrip dan bij ons…..
Eerst help ik mee de troepen richting het ministerie te krijgen. Van daaruit komen ze terug gemarcheerd onder begeleiding van de politieband. Opvallend aspect: alle verpleegkundigen en verloskundigen in uniform. Bij ons klagen ze steen en been dat ze niets hebben en vinden dat wij daarin moeten voorzien. Dat gaan we voor een deel ook doen, maar dat niets hebben valt dus ook wel mee. Vandaag is het alleen geen dag om daar over te gaan bakkelijen. Ik deel vooral complimenten uit en roep dat ze er zo “smart” uit zien en dat het zo elke dag zou moeten zijn (toch een beetje laten merken). Sommigen herken ik niet eens. En voor de kenner: ik blijf lachen om die malle kapjes die ze hier hebben. Het is minuscuul, vaak met een kanten randje en het bungelt midden op hun hoofd aan twee speldjes. Zelf zijn ze er reuze trots op.
Nadat ze op weg zijn loop ik naar het terrein waar iedereen ontvangen wordt (al had moeten zitten). Geen stoel te bekennen en alleen wat losse palen op de grond. Gelukkig was Clementina (director of reproductive health) er en met een telefoontje komt er een vrachtwagen met stoelen voor rijden. We beginnen ze maar alvast klaar te zetten, de hulptroepen waren in geen velden of wegen te bekennen. Even later arriveert ook de matron, meteen klagend dat we moeten zorgen voor stoelen met een zachte zitting. De minister zit alleen op een zachte zitting, zegt ze. Nou, zeg ik, vandaag niet. We hebben er geen tijd voor en ze kan best op plastic. Clementina begint een hele discussie met de matron. Zij had voor stoelen moeten zorgen en er is niks gedaan. Nu sta ik alles alleen te doen zegt Clementina. Voor mij een reden om in te grijpen. Dames ik vind het allemaal best, maar er moet gewerkt worden. Ruzie later maar over wie wat had moeten doen. En Clementina, even hoor, je staat hier niet alleen te werken, volgens mij heb ik al aardig wat stoelen naar hun plek gesjouwd. Het helpt weinig, de dames gaan door met ruzie maken. Ondertussen kwamen de eerste hotemetoten al binnen stromen. Ik begroet ze vriendelijk, excuseer mezelf, want ik zit onder het stof, maar ze moeten er wel om lachen. Het zijn de burgemeester en de voorzitter van het gezondheidscomitee (onderdeel van het parlement) en een paar collega ministers van Margaret. De dames bakkelijen gewoon door, dus serveer ik de matron af, laat haar een paar tafellakens halen en plaats ondertussen zelf in de eerste twee rijen stoelen met een mooi zonnig geel kleurtje. Clementina bromt nog wat, maar het gejijbak is in ieder geval afgelopen.
Om 11 uur komt de club verpleegkundigen en verloskundigen aan gemarcheerd. Toch een mooi gezicht om zo’n groep in het wit met van trots glimmende gezichten binnen zien te marcheren. Als iedereen zit kan het programma beginnen.
De ceremoniemeester heet iedereen welkom, te beginnen met de honorable ministers, honorable secretarissen, the honoroble burgemeester en de honoroble…… Iedereen van betekenis wordt hier aangesproken met honorable en zo spreken ze elkaar ook aan: hé honorable how are you? Ik probeer dat altijd te ontwijken. De meeste ken ik bij naam en spreek ze ook zo aan. Heb nooit gemerkt dat ze dat vervelend vinden. Ik krijg dat woord honorable gewoon niet uit mijn mond (dat is mijn recalcitrante trekje).
Dan volgt het openingsgebed en wordt het lied van de verpleging gezongen. Vervolgens kunnen de sprekers aan de bak. De sprekers hebben het vooral over de uitdagingen en de tekorten aan goed geschoolde verpleegkundigen en verloskundigen. Als een na laatste (de minister is altijd de laatste) mag ik namens alle NGO’s spreken. Al mijn voorgangers hebben gelijk, zeg ik. Er is heel veel niet en het zal nog heel lang duren voordat we over voldoende geschoold personeel beschikken. Ondertussen hebben we wel gewoon te zorgen voor de mensen die aan onze zorg worden toevertrouwd (je ziet Dia, ik blijf het praktisch houden!). Ik breng de waarden van Florence Nightingale in herinnering: attentie, toewijding, hygiëne, eten & drinken en een schoon bed. Allemaal waarden die in ons zelf zitten en omdat ze van onszelf zijn, kosten ze niets. Ik vertel dat de dag van de verpleging bedoeld is om te reflecteren op het eigen beroep en vraag ze dat voor een paar minuten te doen met vragen als: ben ik nog trots op mijn vak? Geef ik patienten wel de aandacht die ze nodig hebben? Realiseer ik me dat ik soms het leven van mensen in mijn handen heb?
Misschien voor ons gekke vragen. Maar hier sterven mensen omdat de dienstdoende verpleegkundige geen aandacht heeft voor de patient. Mensen met hoge koorts worden niet vaker gecontroleerd en krijgen geen drinken aangeboden. Soms drijven mensen hun bed uit, maar het wordt niet verschoond. De hygienische toestanden zijn hier ronduit slecht. En het was ook Florence Nitghingale die in haar tijd al wist dat er meer mensen sterven aan infectie dan aan bijvoorbeeld een schotwond. En wij hebben veel schotwonden in Torit. Het is dus waar dat we veel spullen missen en te weinig verpleegkundigen en verloskndigen hebben. Maar als degenen die we wel hebben zich meer bewust zijn van hun positie en de aandacht geven die patienten nodig hebben, dan zouden er hier al minder mensen sterven.
ingrid in south sudan 